‘Oku fakahoko fakata’u 5 ‘a e tohi kakai ‘a Tonga ni ‘o kau kiai mo e lahi ‘a e ngaahi fale nofo’anga talu mei he 2006. Kimu’a he 2006 na’e fakahoko fakata’u 10. Ko e tohi kakai fakamuimuitaha na’e fakahoko ia he 2021 ‘o ‘omai ai e ngaahi fakamatala mahu’inga ki he tokolahi e kakai mo honau ngaahi tukunga ‘o Tonga.

‘Oku ‘i ai e sisitemi ‘a e Potungāue Sitetisitika ‘oku ngāue’aki ki ha ngaahi kole ki ha fakamatala pe fika fakasitetisitika. ‘E malava ke fakahū mai ha kole fakatautaha pe kautaha ki ha fa’ahinga fiema’u, ‘e ngaue kiai ‘a e Potungāue fakatatau ki he taimi faingamālie.

‘Oku tukuange ma’u pe he Potungāue ‘a e ngaahi faka’ilonga fakaʻekonōmika hange ko e koloa fakalotofonua (GDP), hikihiki ‘o e totongi koloa, palanisi ‘o e fefakatau’aki mo e tokolahi ‘a e kau ta’ema’u ngaue. ‘E malava ke ma’u ‘eni ‘i he laipeli ‘a e Potungāue pea tatau pe ki he’enau lipooti fakata’u fakaʻekonōmika.

‘Io, ‘oku tānaki mo pulusi ‘e he Potungāué ni ‘a e ngaahi fakamatala fakasitetisitika fekau’aki mo e lahi e ngaahi faihia. ‘o kau hono fakakalakalasi ‘o e faihia pea mo hono fakafehoanaki fakavāhenga. Ko e fakamatalá ni ‘oku liliu fakatatau ki he faihia he ta’u kotoa pea ‘oku malava ke ke ma’u ‘eni ‘i he lipooti ‘a e Potungaue.

Ko e tohi kakai ‘a e Potungāue ni ki he ngaahi fale nofo’anga 2021 ‘oku kau ai e ngaahi fakamatala fekau’aki mo e kau ma’u ngāue, mo ha fakamatala tānaki mai mei he Savea ki he Kau Ma’u Ngāue 2023 óku kei fakatatali ke tukuange mai. Ko e savea fakamuimui ki he ma’u ngāue na’e fakahoko ia he 2018 ‘o kau kiai ‘a e lahi e kau ta’ema’u ngāue, kau ma’u ngāue pea mo e ngaahi fika kau ngāue he sekitoa takitaha. ‘Oku fakafo’ou ma’u pe ‘a e sitetisitika fakata’u 5 pea mo ‘omai ‘a e ngaahi fakakaukau fekau’aki mo e ngaahi ma’u’anga ngāue ‘i Tonga.